تازگی ها خبری در فضای رسانه منتشر شده مبنی بر اینکه یک شورای راهبردی برای همکاری ایران و چین با نام شورای راهبردی توافق نامه ایران و چین تشکیل شده . این شورا دارای یک کمیته صنعت و معدن می باشد . در رابطه با توافق نامه ایران و چین شورایی تشکیل شده است که می تواند فرصت بسیار خوبی برای توسعه اقتصادی کشور باشد ، باوجود اینکه ذهنیتی که برای افراد عامی و عده ای از مردم شریف کشورمان ایجاد شده است این است که این قرارداد فرصت سوزی خواهد بود و یا اینکه فرصت اضافه ای در اختیار کشور چین قرار می دهد تا اینکه از امکانات و منابع ما استفاده کند که از نظر رئسای این شورا ، اینچنین نیست .
شاهد هستیم در طول 5 سال گذشته در زمان تحلیف رئیس جمهور چین آقای شی جینگ پینگ که بعد از 3 سال در سال 2015 به ریاست جمهوری رسید طرح توسعه جاده ابریشم جدید که وان رود وان بلک بود را معرفی کرد که بعدها نام آن به طرح کمربند جاده مبتکرانه بی آر آی تغییر یافت . کشور هایی که در ابتدا در این طرح حضور داشتند به حدود 64 کشور می رسیدند که شامل 6 خط زمینی و 1 خط دریایی میشد . که این 6 خط زمینی مسیر های مختلفی را از شرق کشور چین طی می کردند . یکی از این مسیر ها به سمت شمال و به طرف مغولستان می رفت . بعد کشور های آسیای میانه و اروپا را در مسیر خود طی می نمود .
یکی از این مسیرها از شرق به غرب می آمد و وارد افغانستان میشد ، چون ایالت سینک کیانگ چین مرز مشترکی حدودی 30 کیلومتر با افغانستان دارد و سپس از افغانستان وارد هرات میشد و کشور عزیزمان و استان خراسان را در مسیر خود طی می نمود و بعد از آن از طریق شهر تهران به طرف استان های آذربایجان شرقی و غربی می رفت و از طریق مرز بازرگان وارد کشور ترکیه میشد .
چهار راه زمینی دیگر هم با مسیرهای مختلف وجود داشت . یک مسیر دریایی هم بوجود آمده بود که از طرف شانگهای به سمت شمال آفریقا می آمد .
متاسفانه شاهد این بودیم که در دوره قبل برجام و تحریم ها ، همکاری اقتصادی که چین از ما توقع داشت و با آن انجام می دادیم بعد از قرارداد برجام از دست رفت و مسیر این جاده تغییر کرد و این مسیر از طریق شهرهای دوشنبه و سمرقند به مرکز دریای خزر وصل شد و از طریق شهرباکو متصل شد به شمال کشور ترکیه و مسیر عبوری از ایران نداشت .
مسیر دیگر این جاده از شهر کاشگر ایالت سینگ ایانگ مسیر خود را از به سمت جنوب منحرف کرد و از پاکستان رفت به بندر گوادر پاکستان و متاسفانه از ایران رد نشد .
عبور این جاده از کشور ما و یا هرکشور باعث می شود که علاوه بر سرمایه گذاری کلان که کشور چین در هر کشور انجام می دهد ، اشتغال بسیار زیادی هم ایجاد می شود و تمام کشورهایی که در مسیر این جاده قرار گرفته اند در اواخر ژانویه 2021 از تعداد 140 کشور تجاوز کرده و شاید ایران 141 امین کشوری باشد که به این اتحادیه پیرو توافق نامه ای که گفته شد ملحق می شود .
این توافق نامه در راستای این همکاری ها بنا شده است و در رابطه با حوزه معدن و صنایع معدنی فولاد، چین حدود یک ششم کل مبلغ سرمایه گذاری خود را در ایران به این صنعت اختصاص می دهد ( چون برنامه ریزی که چین دارد روی مبلغ 450 میلیارد دلار سرمایه گذاری می باشد که حدود 80 میلیارد دلار آن در حوزه صنایع معدن و فولاد و کلیه معادن خواهد بود ) این امر باعث اشتغال 2 تا 3 میلیون نفر به طور مستقیم و حدود 2 تا 3 میلیون نفر به طور غیر مستقیم یعنی بالغ بر حدود 5 میلیون نفر میشد. این توافق نامه در راستای طرح های توسعه ای و جذب سرمایه گذاری چین در ایران است .
در رابطه با حوزه معدن و صنایع معدنی یکی از امتیازاتی که این طرح دارد ، علاقه و انگیزه ای است که ایران مدنظر دارد . نه اینکه صرفا چین بیان کند که می خواهم در حوزه ای خاص سرمایه گذاری کنم . هرچند که چین برای سرمایه گذاری در ایران در دو حوزه خود را بسیار مشتاق نشان داده است که شامل معدن و صنایع معدنی و کشاورزی است .
رئسای شورا نظر بر این داشتند که مورد دوم مورد علاقه چین پتروشیمی و نفت باشد اما چین کشاورزی را انتخاب نموده بود که البته کشاورزی حوزه گسترده ای در کشور ما دارد اگر قرار باشد در این صنعت توسعه پیدا کنیم.
چین علاقه مندی خود را اعلام می کند و کمیته های مختلفی تشکیل شدند که هر کدام از این کمیته ها رئسای خاص خود را دارند که زیر نظر جناب آقای دکتر لاریجانی مدیریت راهبردی آن ها انجام می شود . و هدفی که وجود دارد پروژه هایی که برای کشور مصلحت و نیاز است مدنظر قرار بگیرد .
برای چین ، سنگ و آهن هنوز هم یک موضوع حساس است چون چین تا سال 2025 همچنان بزرگ ترین تولید کننده فولاد و مصرف کننده سنگ و آهن جهان خواهد بود .
چین در برنامه خود دارد که از سال 2025 به بعد تولید فولاد خود را تا سال 2030 کاهش دهد و تولید فولاد رو بین عددی بین 550 تا 600 میلیون تن محدود خواهد کرد و قرار است مقدار زیادی از این کاهش تولید را به هندوستان که قرار است در سال 2030 اقتصاد دوم شود بدهد و هندوستان در برنامه خود دارد که در سال 2030 تولید فولاد خود را به 300 میلیون تن برساند . و این برنامه ای است که این دو کشور قدرت اقتصادیشان را در رابطه با فولاد با یکدیگر تقسیم کرده اند . و طبق تحقیق جامع بین المللی قدرت اقتصادیشان را بین خودشان ترسیم کردند . و سیاستی که این دو کشور دنبال می کنند این ویژگی را م یطلبد که غیر ممکن باشد که در خیلی زمینه ها با یکدیگر هم پوشانی نداشته باشند که بتوانند به طور همزمان بین سال 2028 تا 2030 و یا حتی چین خیلی زودتر بتواند آمریکا را پشت سر بگذارد .
رئسای شورا بر این اعتقادند که مشکل اساسی کشور ما مشکل اکتشاف است و کشور ماباید هزینه زیادی در این زمینه پرداخت کند .
ما سابقه حضور شرکت های سرمایه گذاری خارجی را خیلی وقت است که تجربه نکرده ایم و نداریم و آخرین شرکت سرمایه گذاری معدن و صنایع معدنی شرکت استرالیایی بود که بیش از ده سال پیش در ایران حضور داشت و به شکلی از ایران رفت .
یکی از مسائلی که در چند ماه گذشته در کشور داریم این است طرح های معدن و صنایع معدنی ما اصلا طرح امکان سنجی مقدماتی و طرح مطالعاتی امکان سنجی تکمیلی و طرح مورد قبول بانک ها را ندارد . خیلی ها در این زمینه علاقه مندی نشان می دهند ولی طرحی که مدون باشد و بصورت مکتوب بر اساس استانداردهای بین المللی طراحی شده باشد وجود ندارد . حتی یک طرح pfs می تواند در حد 5 تا 10 صفحه باشد و یا حتی یک fs می تواند در حد 20 تا 30 صفحه باشد و نگرانی در این است که زمان را از دست بدهیم به این دلیل که پروژه هایی که قرار است اعلام شود با تاخیر انجام می پذیرد چه در بخش خصوصی و چه در بخش دولتی و این مستندات را در اختیار نداریم .
چین علاقه مندی های خود برای سرمایه گذاری و همکاری را اعلام نموده است ولی پیشنهاد هم می دهد که کشور ما پروژه های مورد تایید خود را هم در هرزمینه ای اعلام کند .