حساب کاربریحساب کاربریلغت مزایده یا حراج (انگلیسى : Auction) مشتق شده از کلمه لاتین (Augeo) مى باشد که به معنی افزایش است و مزایده مقابل مناقصه مى باشد. مزایده یک نوع فروش کاملاً سنتی و ریشه دار در تاریخ تبادلات بشر به شمار می رود. مزایده با قدمت تاریخى بیش از ٢٠٠٠ سال به عنوان محبوب ترین روش خرید و فروش در سراسر جهان شناخته شده است و هروز به محبوب آن افزایش یافته و مزایده ها در طى زمان به یک بخش حیاتی از تجارت تبدیل شدند.
مزایده به روشى از خرید و فروش اجناس، محصولات یا اموال گفته مى شود، که قیمت پیشنهادى اولیه براى فروش توسط فروشنده ابلاغ مى شود و سپس خریداران قیمت پیشنهادى خود را براى خرید ارائه مى دهند و به بالاترین پیشنهاد فروخته مى شود. در اکثر مواقع روند مزایده به این صورت اتفاق می افتد، اشخاصى که قصد خرید دارند به صورت فیزیکی و یا آنلاین جهت خرید محصولات، اجناس و اموال در مزایده شرکت مى کنند و براى خرید جنس یا ملک مورد نظر با پیشنهاد قیمت بالاتر در برابر یکدیگر رقابت می پردازند، تا زمانی که به بالاترین قیمت ارائه داده شده فروخته شود.
در ابتدا هنگامى که براى آغاز مزایده که یک مورد برای فروش ارائه مى شود، که قیمت پیشنهادى اولیه توسط مزایده گزار (فروشنده) ابلاغ مى شود، که با قیمت نسبتاً پایین شروع می نماید تا تعداد زیادی از داوطلبان و شرکت کنندگان را جهت خرید جذب کند و سپس خریداران قیمت پیشنهادى خود را براى خرید ارائه مى دهند. مزایده گزار (فروشنده) در مزایده با افزایش هر بار که کسی پیشنهاد جدید و بالاتر را ارائه می دهد تا زمانی که نهایتا هیچ کدام از داوطلبان دیگر مایل به ارائه بیشتر از پیشنهاد اخیر نباشند و بالاترین پیشنهاد دهنده این مورد را دریافت می کند. یک مزایده کامل در نظر گرفته می شود زمانی که فروشنده حداکثر پیشنهاد را پیشنهاد می دهد و خریدار برای کالاها یا خدمات پرداخت می کند و مالکیت آنها را می گیرد.
از نظر تاریخى منشى مزایده ها را می توان به تقریباً ٥٠٠ سال پیش میلاد در یونان باستان نسبت داد و هرودوت (Herodotus) مورخ یونانی اولین مورخى بود که به این روش به خصوص جهت معامله اشاره نموده است و یک روش خاص "نزولی" برای این مزایده ها استفاده می شود، به این گونه که با قیمت بالا مزایده را شروع می کردند و با روند نزولى قیمت پایین تر می رفت تا زمانی که به حداقل قیمت تعیین (قیمت رزرو) شده که توسط فروشنده برآورده شده برسد و معامعله با فروش به اولین خریدار که جهت خرید در این مدت زمان داوطلب مى شود به پایان مى رسید. حتى پیش از این دوران هم امکان وجود مزایده ها در تاریخ بشریت مى باشد، با اینکه در نوشته هاى تاریخى قبل از هرودوت به آن اشاره نشده است، ولى در جهان باستان نیز شواهدی وجود دارد که راهبان بودایی در چین از روند مزایده استفاده می کردند تا املاک راهبان های مرحوم را به منظور سرمایه گذاری و ساختن معابد به فروش برسانند.
در روم در دوران مسیحت برگزارى مزایده برای فروش املاک خانوادگی و فروش غنایم جنگی محبوبیت داشت. روم اولین ملیتى بود که مجوز براى مزایده گزاران صادر به نام (Magister Auctionarium) براى مزایده گزاران صادر مى نمود. امروزه چکش حراجى به عنوان یکى از شاخص ترین نمادهاى مزایده مى باشد و در طول زمان مزایده چندین بار براى جلب توجه و هیجان بیشتر از کوباندن آن استفاده مى نمایند، که این رسم از روم باستان منشا گرفته که سربازان رومى در ابتدا براى نماده مزایده و جلب توجه از کوباندن نیزه بر زمین استفاده مى نمودند. رومی ها همچنین از مزایده ها برای فروش دارایی های بدهکاران که اموال و دارایى آنها مصادره شده بود استفاده می کردند، براى مثال امپراتور مشهور روم مارکوس آئورلیوس (Marcus Aurelius) با توسط برگزارى مزایده لوازم منزل خانوادگى خود جهت پرداخت بدهى هاى خویش به فروش رساند. در تاریخ ١٩٣ میلادى یکی از مهمترین مزایده های تاریخ رخ داد که برگزارى مزایده براى فروش امپراتوری روم توسط گارد پرتورین (گارد ویژهٔ امپراتورى رم : Praetorian Guard) بوده. در ٢٨ مارس ١٩٣ میلادى در ابتدا گارد پرتورین امپراتور روم پرتیناکس را به قتل رساندند و امپراتورى روم را به بالاترین مبلغ پیشنهادى براى مزایده گذاشتند. دیدیوس ژولیانوس (Didius Julianus) با پیشنهاد ٦.٢٥٠ دراخمای یونان براى هر نگهبان برنده این مزایده شد و به مدت حدود دو ماه (نه هفته) امپراتور روم گشت، ولى سپس توسط اعضاى سنا روم خلع شود و با راى سنا سپتیموس سوروس (Septimius Severus) به امپراتورى روم رسید.
مزایده و حراجى (خانه حراج) از قرن ١٧ و ١٨ میلادى در اروپا بسیار گسترش یافت. در بعضی از نقاط انگلستان در قرن هفدهم و هجدهم حراج شمع (candle auction) رواج یافت از شمع ها در مزایده برای اعلام برنده استفاده مى شد. در حراجی شمع پایان مزایده توسط خاموش شدن یک شعله شمع مشخص مى شد، که هدف آن اطمینان از این امر بود که کسى از زمان پایان مزایده آگاه نباشد و فرآیند غیر قابل پیش بینى باشد. به این صورت که در شروع مزایده شمعى را روشن مى شود و تا زمانی که شمع به صورت طبیعى خاموش مى شود ادامه داشت و برنده در این مزایده بالاترین پیشنهاده بود که قبل از خاموشى شمع ارائه مى شد. روزنامه لندن گزت (The London Gazette) در اواخر قرن هفدهم گزارش خود را درباره مزایده هاى آثار هنری در قهوه خانه ها و میهمانان لندن گزارش داد، در این دوره مزایده ها معمولاً در قهوه خانه ها برگزار مى شد و حراجى ها کاتالوگ های دقیق و مفصل را برای بررسى بهتر آثار هنری خود در نظر گرفتند.
در سال ١٦٧٤میلادى، خانه حراج آکشنزورک استکهم (Stockholms Auktionsverk) توسط بارون کِلَس رلامام (Baron Claes Rålamb) حاکم شهر استکهم (سوئد) در آن زمان تاسیس شد، آکشنزورک استکهم به عنوان قدیمی ترین خانه حراج (Auction House) در این صنعت در جهان شناخته شده است، که همچنان به فعالیت خود ادامه مى دهد. خانه حراجى ساتبیز (Sotheby's) اولین حراج خود را در ١١ مارس ١٧٤٤ میلادى در لندن (انگلستان) برگزار کرد، که اکنون به عنوان دومین خانه حراج بزرگ جهان در این صنعت مى باشد. بزرگترین خانه حراجى جهان کریستى یا کریستیز (Christie's) در سال ١٧٦٦ میلادى توسط جیمز کریستى (James Christie) در لندن تاسیس شد.
از قرن هفدهم میلادى، شرکت های بزرگ تجاری هلندی از برگزارى مزایده ها برای فروش اجناس و کالاهاى از تجارت بین قاره ای خود از جمله میوه ها و سبزیجات استفاده می کردند. حراج هلندی از قرن ١٨ و ١٩ میلادى به طور گسترده ای در سراسر کشور هلند مورد استفاده قرار مى گرفت که یکى از روش هاى مزایده براى محصولات کشاورزى مى باشد و منشى اولیه آن براى مزایده گل ها به صورت نزولى مى باشد و با قیمت بالا و سپس با ارائه پیشنهاد کمتر و به صورت نزولى است و FloraHolland Aalsmeer Flower Auction بزرگترین حراج گل در جهان است.
همچنین دیگر خانه حراجى هاى قدیمى که هنوز در حال کار هستند از جمله :
مَلامز Mallams (١٧٨٨ میلادى)
بونامز Bonhams (١٧٩٣ میلادى)
فیلیپس Phillips de Pury & Company (١٧٩٦)
فریمن Freeman (١٨٠٥ میلادى)
لیون و ترن بال Lyon & Turnbull (١٨٢٦ میلادى)
مزایده در ایلات متحده در دهه ١٦٠٠ میلادی در زمان دوره ى استعمار این سرزمین با ورود مهاجران به سواحل شرقی آمریکا براى فروش محصولات، واردات، دام، اجناس و مزارع کوچک به روش مزایده محبوبیت یافت. سرهنگ ها در طول جنگ داخلی آمریکا تنها افرادى بودند که مجاز به برگزارى مزایده غنایم جنگى بودند و به همین جهت امروز بسیاری از دلال هاى مزایده و حراجى ها به عنوان کلنل (Colonel) مشهور هستند.
سپس موسساتى در اوایل دهه ١٩٠٠ میلادى به عنوان مدارس حراج یا همان مزایده (Auction school) در ایالات متحده به وجود آمدند. در زمان رکورد اقتصادى در امریکا فرصت های فراوانى برای این موسسات مزایده پدید آمد، زیرا خدمات آنها برای برگزارى مزایده اموال و دارایی های افرادى و شرکت هایى که از سوی اقتصاد آسیب دیده بودند مورد نیاز بود. اولین رییس جمهور آمریکا جورج واشنگتن (George Washington) یکى از علاقه مندان و خریداران مشتاق مزایدات بود.
در سال ١٩٠٦ میلادى، کری جونز (Carey Jones) اولین مدرسه برگزارى حراج را به نام مدرسه ملی جونز (Jones’ National School) تاسیس کرد. مدرسه ای که در دونپورت، ایلات آیووا واقع مى باشد، به عنوان مدرسه ملی حراجى نمادى در این صنعت شناخته شده است. برای اولین بار در این مدراس اشخاصى صالح را جهت برگزارى حراجى (مزایده) آموزش دادند، ولى با این حال بسیاری از حراجى ها در آن زمان معتقد بودند براى این شغول نیاز به مهارت است که افراد با آن متولد مى شوند و قابل آموزش نیست.
با رشد تکنولوژی در دهه ١٩٩٠ میلادى، حراجى ها با استفاده از کامپیوتر، تلفن همراه و دستگاه های فکس برای افزایش کارایی تجارت خود شروع نمودند. بعضی از خانه حراجى ها عکس هایی از اجناس خود را بر روی صفحه نمایش بزرگ در زمان مزایده نشان می دهند تا خریداران بتوانند از آیتم های موجود مطلع شوند. در سال ١٩٩٥ میلادى، اى بى (eBay) اولین حراجى آنلاین در ایالات متحده امریکا افتتاح شد، که دوران تازه اى را در این صنعت پایه گذارى نمود، که امروزه مزایده های آنلاین به صورت بازار آنلاین (marketplace)وهمچنین تک دیل یک بازار آنلاین به صورت مزایده می باشد در جهان محبوب بسیار زیادى دارند.
مزایده به روشى از فروش مى باشد ، که قیمت پیشنهادى اولیه کالا توسط فروشنده ابلاغ مى شود و سپس خریداران قیمت پیشنهادى خود را براى خرید ارائه مى دهند. انواع مختلفى از مزایده، وجود دارد ولى در سایت تک دیل (takdeal) برگزارى مزایده به روش مزایده انگلیسى (استاندارد) انجام مى شود به همین دلیل ما در اینجا به بررسى این روش مى پردازیم.
مزایده انگلیسى ( English auction یا An open ascending price auction) امروزه شایع ترین نوع مزایده در جهان مى باشد، که داراى دو روش خاص است.این نوع مزایده به خصوص برای فروش اجناس، عتیقه جات و آثار هنری و همچنین املاک و مستغلات بسیار مشهور و محبوب در جهان مى باشد.
روش اول :
در این روش از مزایده ، فرآیند خرید و فروش به صورت عمومی مى باشد ، به این صورت که قیمت پایه و پیشنهادها براى تمام افراد قابل روایت است و شرکت در این مزایده براى تمامى افراد که به عنوان خریدار آزاد است. ولى نکات منفى این نوع مزایده این است که هویت (نام) شرکت کنندگان براى افراد دیگر مشخص مى باشد.
رونده مزایده به این ترتیب است که براى آغاز مزایده ، مزایده گزار (فروشنده) قیمت پایه که حداقل قیمت است، براى شروع مزایده اعلام مى نماید و سپس شرکت کنندگان پیشنهادهاى خود را ارائه میدهند و رونده مزایده به صورت صعودى میباشد، به این معنا که هر پیشنهاد بعدی باید بالاتر از پیشنهاد کنونى باشد.
شرکت کنندگان (خریداران) در این مزایده با ارائه پیشنهادات برای کالا و اموال با هم جهت خرید به رقابت می پردازند و مزایده زمانى به پایان می رسد که هیچ شرکت کننده مایل به پیشنهاد بیشتر از آخرین پیشنهاد نباشد یا اینکه پیشنهاد قیمت به مبلغ از پیش تعیین شده‌ای که آنرا (Bye-out) می‌نامند برسد. بعد از در نظر گرفتن تمامى پیشنهادات در اتمام مزایده اجناس یا اموال به بالاترین پیشنهاد دهنده فروخته می شود.
قیمت "رزرو" به چه معنى مى باشد :
قیمت رزرو به این صورت است ، که فروشنده مى تواند حداقل قیمت فروش ، را پیش از شروع مزایده تعیین نماید و در این صورت کالا به قیمتی پائین تراز این مبلغ مشخص شده به فروش نخواهد رسید.
روش دوم :
در روش دیگر این مزایده ، افرادی متقاضی خرید کالا می‌شوند و سپس قیمت کالا از حداقل شروع مى شود و متناوباً افزایش می‌یابد. با افزایش قیمت کالا شرکت کنندگان میتواند از مزایده اعلام انصراف دهند، ولى دیگر نمیتوانند به مزایده بازگردنند و مزایده زمانی به اتمام خواهد رسید که تنها یک نفر باقی بماند.
تک دیل یک بازار آنلاین به صورت مزایده مى باشد، که در تمامى نقاط ایران مى توانید به راحتى به صورت آنلاین در آن خرید و فروش نمایید. تک دیل خود هیچگونه جنس و کالایى را براى فروش عرضه نمى نماید، بلکه مکانى را فراهم نموده تا فروشندگان و خریداران با ارائه محصولات، اموال و اجناس خود اعم از نو یا کار کرده (دست دوم) در هر تعداد و مقدارى به صورت مستقیم و بدون واسطه در سراسر ایران به معامله بپردازید.
هر سایت یا بازار آنلاین حراجى (مزایده) قوانینى و مقرات خاص خود را براى برگزار و همچنین جهت شرکت در مزایده ها دارا مى باشد. مزایده ها در تک دیل در مدت زمان معینى که بوسیله خریدار مشخص شده است برگزار مى شود و فروشنده با قیمت پایین (حداقل مبلغ) شروع به برگزارى مزایده هاى خود مى نمایند و سپس خریدارن باید براى شرکت در مزایده مبلغ بالاترى از مبلغ کنونى را پیشنهاد دهند. در پایان زمان مزایده کالا یا اموال به بالاترین پیشنهاد ارائه داده شده فروخته میشود. اگر چه در صورتى که مزایده گزار به قیمت مورد نظر خود نرسیده باشد مى تواند مزایده را تمدید نمایید که در این صورت مزاییده ادامه پیدا میکند تا مدت زمان تمدیده شده به پایان برسد و به بالاترین پیشنهاد کننده فروخته مى شود. تا پایان مزایده هویت فروشنده (مزاییده گزار) و شرکت کنندگان محرمانه مى باشد و فقط در پایان مزایده اطلاعات به براى خریدار و فروشنده نمایان مى گردد. شرکت در مزایده هاى تک دیل و ارائه پیشنهاد جهت خرید به صورت رایگان مى باشد و تنها در صورت برنده شدن در پایان زمان مزایده و بعد از تایید فروشنده (مزایده گزار) مبلغ مزایده جهت انجام معامله (خرید) به فروشنده باید پرداخت شود. مبلغ جهت ارسال کالا، نحوه ارسال و مدت زمان آن توسط خود فروشنده تعین مى شود.
مزایده پلاس تک دیل مزایده به همراه فروش فورى است که روشى براى سرعت بخشیدن به رونده مزایده مى باشد. در مزایده پلاس فروشنده قیمت مد نظر خود را جهت خرید سریع اعلان مى نماید، که این مبلغ باید از قیمت که براى مزایده ارائه مى دهد بیشتر باشد. خریدار با انتخاب خرید فورى مى توانند قبل پایان زمان مزایده خرید خود را انجام دهد.
نویسنده : سروناز کاشانی